Bir çok yaygın Javascript framework'ünün üzerine oturduğu temel hep aynı; CSS seçimi. CSS seçimi ile ne kastediyoruz, bir veya daha fazla nesneyi, CSS için kullandığımız tanımlama sentaksları ile yakalamak. Daha sonrasında da bunu manipüle etmek.

<div class="test">
<span id="spn1">
<span id="spn2">
<span id="spn3">
</div>

$('div.test span').html('test');

Script.aculo.us'un mimari Thomas Fuchs'un yeni marifeti Scripty2 ile bugün tanıştım. Henüz alpha release. Güzel bir kütüphane gibi görünse de yine Prototype tabanlı olması bir eksi. Eski bir Prototype fanı olarak onu unutmuş değilim. Sadece artan jQuery eğilimini görmezden gelememiş biriyim :) Scripty2'nin açılış sayfasına adres vermeyeceğim. Doğrudan dokümantasyondan bir sayfaya örnek vereceğim. Beni tanıyanlar kütüphaneyi niçin beğendiğimi bu sayfadan çok net anlayacaktır: http://scripty2.com/doc/scripty2 fx/s2/fx/transitions.html

Tam da kütüphanelerden bağımsız bir animasyon kütüphanesi nasıl olurdu acaba diye düşünürken, yine bir Thomas Fuchs üretimi çıktı karşıma, Émile. Henüz hazır sayılmaz, ama 50 satır kodla harikalar yaratılmış. Henüz kendi sitesi bile yok, kendi blog girdisine bir göz atabilirsiniz: http://mir.aculo.us/2009/11/07/a-50-lines-of-code-javascript-animation-framework-say-hello-to-emile

Bugün artık zengin internet uygulamaları geliştiren her web yazılımcısı, jQuery, Prototype, Dojo, MooTools gibi farklı farklı Javascript kütüphanelerinden birini mutlaka kullanıyor. Hatta artık $ olmadan bir javascript tümcesine başladık mı garip gelir haldeyiz...

Bu kütüphaneler ortada yokken, yada varken ama henüz "experimental" seviyeyi geçmediği dönemlerde, ben ve benim gibi web geliştiriciliği yapan bütün yazılımcıların ağzının suyunun akmasına sebep olan uygulamalar görmeye başladık. Google kaynaklı GMail, Google Maps, Google Docs... gibi uygulamalar gerçekten o gün için hayal gücümüzün sınırlarını zorluyordu.

Gitgide javascript çerçeve çalışmaları ile tanıştıkça artık bu tip uygulamalar hiç birimiz için çok uzak değildi. Ama Google zamanında bunları nasıl yapmıştı? Kendi bir çerçevesi olmadan pure javascript mi yazmıştı? Tabi ki hayır. Bugün dahi halen hiç bir Google uygulaması, yukarıda örneklerini verdiğim bildik javascript kütüphanelerini kullanmıyor.

Bir zamanlar kulaktan kulağa efsane gibi yayılan, daha sonra doğruluğuna emin olduğumuz ama sır gibi saklanan Closure artık Google tarafından açık kod olarak dağıtılmaya başladı.

Şu noktada artık alışkanlıklarımızı değiştirir miyiz, bir jQuery'den bir Prototype'tan vazgeçer miyiz bilemem. Ama işin içinde Google varsa incelemeye değer. İncelediğimde gördüğüm ince zeka örnekleri gerçekten hala çok etkileyici...

Buyrun: http://code.google.com/closure

JS Bin adındaki sistem, yazdığınız javascript kodunun, online olarak nasıl çalışacağını denemenizi sağlıyor. Ayrıca örneklerinizi tek bir tıklama ile kısaltılmış URL'lere indirgeyebiliyorsunuz, bu sayede paylaşma şansınız da oluyor.

En ilgi çekici yanı ise kod yazdığınız kutunun üzerindeki bir açılır menü sayesinde, popüler bütün javascript frameworklerini çalışmanıza tek tıkla dahil edebiliyorsunuz. Bu sayede frameworkler üzerinde de deneme yapma şansınız oluyor. Desteklenen frameworkler:
- jQuery
- Prototype
- script.aculo.us
- YUI
- MooTools
- Dojo
- Ext JS

Özellikle kısa javascriptler denemek istediğinizde, yada bir kod farklı kütüphanelere çevirmek istediğinizde pratik bir araç olabilir.

Buyrun: http://jsbin.com